Dag 1

Vandaag is de reis naar Uummannaq, een plaatsje in noord-west Groenland, begonnen. De laatste weerberichten voorspellen dat het er ’s nachts tussen de -10oC en -20oC zal zijn. Dus warme laarzen, jas, wanten en donzen slaapzak zijn mee op reis.

Uummannaq is een dorpje met zo’n 1200 inwoners, gelegen aan een van de vele fjorden aan de kust van Groenland. De bewoners zijn Inuit, zij hebben een levensstijl ontwikkeld waardoor ze al vele eeuwen hebben kunnen overleven in het harde Noordpoolklimaat. Al die tijd is hun bestaan afhankelijk geweest van wat de natuur hen te bieden heeft. De dieren die in het gebied voorkomen hebben hen alles gegeven om te kunnen overleven; vlees om te eten, blubber om op te koken, huiden om warm te blijven, botten om het frame van de kajak van te maken. Heden ten dagen is Groenland een onderdeel van Denemarken en zijn ook daar in de kleinste dorpjes alle moderne middelen voor handen. Des al niet te min blijft de natuur waarin de Inuit leven voor hen van enorm groot belang; hun hele cultuur en identiteit hangt sterk samen met wat de natuur te bieden heeft en het ritme van de seizoenen. Nog steeds vormt zeeijs de belangrijkste route om in het gebied van A naar B te komen met hondensleeën bijvoorbeeld.

De laatste decennia veranderd de omgeving van de Inuit in Groenland echter heel snel. Eerst vroor de zee later dan gebruikelijk dicht, nu komt het soms voor dat de zee helemaal niet dichtvriest. Zonder zeeijs, geen transport mogelijkheden, geen jacht, geen familie bezoek enzovoort. Ook smelten de vele gletsjers van Groenland steeds sneller. Mensen beweren dat de zon al een dag of wat eerder weer boven de bergen verschijnt, na de donkere winter zonder zonlicht, omdat het ijs op de bergen dunner is zodat de zon eerder boven de kim te zien is.

Verleden jaar, belde ene Ap Verheggen naar ons kantoor en vroeg wie zich bij ons, het Wereld Natuur Fonds, zich bezig houdt met het Noordpoolgebied. Dat was ik. “Inuit vrienden van me vertellen de meest vreselijke dingen Gert!” begon Ap. “Hun hele manier van leven staat op z’n kop, ze zakken door het ijs omdat de zee steeds warmer wordt en niet meer goed bevriest, het wordt steeds moeilijker voor ze om te gaan jagen, heel veel mensen zijn gedeprimeerd omdat hun oude manier van leven bijna onmogelijk wordt, hun culturele identiteit staat zwaar onder druk” vervolgde Ap. Daarna ontvouwde hij zijn plan: samen met de Inuit, op basis van hun ideeën wilde Ap een groot kunstwerk maken, geïnspireerd op de kunst en cultuur van de Inuit. Dat kunstwerk zou dan op een van de vele ijsbergen van Uummannaq geplaatst moeten worden en zou uiteindelijk samen met ijsberg wegsmelten en teloor gaan, als een symbool van de teloorgang van de oorspronkelijke cultuur van de Inuit. Ap vervolgde dat hij deze onderneming samen wilde doen met het Wereld Natuur Fonds, want ook de natuur van het Noordpool gebied veranderd snel en staat onder grote druk. Al die veranderingen hebben te maken met de veranderingen in het klimaat. Maar, het moet wel een positief verhaal worden, vandaar het kunstwerk, gebaseerd op de ideeën van de mensen daar zelf, hun trots en hun blijdschap. Ap en het Wereld Natuur Fonds zouden zo samen aandacht kunnen vragen voor de notie dat “klimaatverandering is cultuur en natuur verandering”.

We hebben het afgelopen jaar veel met elkaar gesproken, ideeën uitgewisseld, contacten gemaakt met andere organisaties en mensen. Soms liepen we vast en kwamen dan opeens weer in een stroomversnelling terecht. En nu is het dan zover. Deze week bouwen de mensen van Uummannaq samen met Ap een levensgroot kunstwerk op een ijsberg. De Inuit van Uummannaq zijn al laaiend enthousiast. Ik hoop dat jullie ook enthousiast zullen worden als je dit verhaal hier volgt. Kijk ook eens op om de hele voorgeschiedenis van dit project te zien!